Zabezpieczenie jest instytucją prawa cywilnego uregulowaną w przepisach KPC. Zgodnie z art. 730 § 1 KPC w każdej sprawie cywilnej podlegającej rozpoznaniu przez sąd lub sąd polubowny można żądać udzielenia zabezpieczenia.
Odpowiadając na pytanie co to jest wniosek o zabezpieczenie najprościej wyjaśnić można, że jest to pismo procesowe, w którym strona zainteresowana (z reguły powód w procesie albo wnioskodawca w nieprocesie) może wystąpić do sądu o zabezpieczenie na czas trwania postępowania dochodzonych przez nią roszczeń.
Wniosek o zabezpieczenie może dotyczyć zarówno roszczeń pieniężnych, jak i niepieniężnych. W treści wniosku o zabezpieczenie należy wskazać sposób zabezpieczenia. Może to być przykładowo wpisanie ostrzeżenia o toczącym się postępowaniu w treści Księgi Wieczystej, czy w przypadku frankowiczów wstrzymanie obowiązku dokonywania płatności bieżących rat (w wypadku spłaty kapitału kredytu).
Żeby wniosek o zabezpieczenie został uwzględniony należy go uprzednio uprawdopodobnić, jak również wykazać istnienie interesu prawnego do udzielenia zabezpieczenia.
Kiedy można złożyć wniosek o zabezpieczenie?
Zasadnym wydaje się odpowiedź na pytanie kiedy można złożyć wniosek o zabezpieczenie? W praktyce, co do zasady, na dowolnym etapie postępowania. Wniosek o zabezpieczenie może być złożony w zarówno w pierwszym piśmie procesowym, jak i przed wszczęciem postępowania. Wniosek o zabezpieczenie można złożyć także w toku postępowania. Z reguły wniosek o zabezpieczenie uwzględniany jest na czas postępowania. Warto w tym miejscu zaznaczyć, że w przypadku uwzględnienia wniosku o zabezpieczenie złożonego przed wszczęciem postępowania, sąd wyznacza termin na złożenie pisma wszczynającego postępowanie. Uchybienie temu terminowi prowadzi do upadku zabezpieczenia.
Co istotne, w przypadku gdyby sąd nie uwzględnił wniosku o zabezpieczenie, wniosek taki można złożyć ponownie w toku postępowania sądowego. Wymogiem w takim wypadku jest wykazanie w uzasadnieniu kolejnego wniosku, że doszło (od momentu oddalenia poprzedniego wniosku o zabezpieczenie) do istotnej zmiany okoliczności faktycznych.
Ile czasu ma sąd na rozpoznanie wniosku o zabezpieczenie?
Z procesowego punktu widzenia istotnym jest jak długo oczekuje się na udzielenie zabezpieczenia. Innymi słowy ile czasu ma sąd na rozpoznanie wniosku o zabezpieczenie?
Co do zasady sąd powinien wniosek o zabezpieczenie rozpoznać możliwie szybko. W praktyce jednak okres oczekiwania na orzeczenie przez sąd co do wniosku o uzasadnienie jest bardzo różny. W skrajnych wypadkach może wynosić nawet kilka miesięcy, choć najczęściej sądy rozpoznają wnioski o zabezpieczenie w krótszym terminie.
Ile kosztuje wniosek o zabezpieczenie?
Koszty wniosku o zabezpieczenie nie są znaczne. Co do zasady opłata od wniosku o zabezpieczenie wynosi 100,00 zł. Jednakże gdy wniosek o zabezpieczenie złożony jest w piśmie wszczynającym postępowanie jest zwolniony od opłaty. Od zasady tej istnieją jednak pewne wyjątki, przykładowo wniosek o zabezpieczenie spadku podlega oddzielnej opłacie 100,00 zł nawet jeżeli składany jest w pierwszym piśmie procesowym.
Zabezpieczenie roszczenia w sprawie frankowej
Wniosek o zabezpieczenie mogą złożyć również kredytobiorcy kredytów frankowych. Frankowicze największą szansę na uwzględnienie wniosku o zabezpieczenie mają w sytuacji gdy spłacili już przynajmniej nominalną wartość kapitału udzielonego im kredytu. W takim wypadku kredytobiorcy frankowi pozywający bank mogą żądać, żeby sąd, na czas trwania postępowania, zwolnił ich z obowiązku dalszej spłaty rat kredytu.
Praktyka uczy, że uwzględnienie wniosku o zabezpieczenie lub jego brak zależne są, poza wymogami formalnymi, również od tego do jakiego wydziału, a nawet jakiego sędziego trafi sprawa. Na pocieszenie można jednak wskazać, że nie udzielenie zabezpieczenia wcale nie przesądza o przegranej kredytobiorcy. Wprost przeciwnie, w znacznej mierze spraw, w których sądy odmawiały zabezpieczenia, uwzględniały ostatecznie powództwa frankowiczów.
Autor: radca prawny Maciej Fiedorowicz, nr wpisu WA-15162