Raty kredytów złotowych ze zmiennym oprocentowaniem opartym o stawkę WIBOR w ciągu ostatnich miesięcy dynamicznie rosną. Kredytobiorcy zatem coraz częściej zadają sobie pytania dlaczego tak się dzieje, dlaczego WIBOR rośnie w takim tempie i co ma na to wpływ?
Co oznacza WIBOR w bankach?
Stawka WIBOR to koszt po jakim banki wzajemnie pożyczają sobie pieniądze. Banki nie mogą pożyczyć sobie pieniędzy po koszcie niższym niż został ustalony. WIBOR w umowach kredytów hipotecznych zazwyczaj występuje jako WIBOR 3M lub WIBOR 6M. Co oznacza, że oprocentowanie kredytu, a w konsekwencji wysokość raty kredytowej, będzie aktualizowana raz na kwartał lub raz na pół roku.
Jak ustala się WIBOR?
Wskaźnik WIBOR ustalany jest podczas tzw. fixingu i obliczany jest na podstawie transakcji zawieranych pomiędzy 10 bankami, które pożyczają między sobą środki pieniężne. Fixing odbywa się w każdy dzień roboczy o godzinie 11.00 i to podczas tego spotkania przedstawicieli banków ustalana jest wysokość stawki WIBOR. Ustalona wysokość WIBOR zależy m.in. od czynników zewnętrznych, w szczególności związanych z polityką monetarną rządu w tym wysokością stóp procentowych.
Dlaczego WIBOR rośnie?
WIBOR uzależniony jest m.in. od obecnej sytuacji gospodarczej, planów w zakresie polityki monetarnej rządu. Zatem wpływ na WIBOR ma obecnie inflacja, sytuacja gospodarcza, wysokość PKB. Wskazać należy, że brak dalszych podwyżek stóp procentowych powinien skutkować utrzymaniem się wysokości WIBOR na poziomie ok. 6-8%. Jeżeli zaś stopy procentowe będą rosnąć, będzie rósł także WIBOR. Nikt nie wie jednak czy i jak długo WIBOR będzie rósł. Kurs WIBOR, tak aktualny, jak i archiwalny, można sprawdzić na stronie internetowej administratora stawek WIBOR – GPW Benchmark S.A.
Kto zarabia na wyższym WIBORZE?
Rata kredytu składa się z części kapitałowej oraz części odsetkowej. Wysokość części odsetkowej jest zależna od stałej marży banku (ujętej w umowie kredytu) oraz zmiennej stawce WIBOR. Problem ze wskaźnikiem WIBOR polega na tym, że nie jest obiektywny, a jest podatny na manipulacje. WIBOR nie jest oparty na rzeczywistych transakcjach międzybankowych, a na transakcjach hipotetycznych, często takich które w ogóle nie występowały. Prowadzi to do tego, że banki oprócz zarobku jaki miała przynosić im stała marża banku – wynikająca z umowy kredytu, zyskują także na WIBOR. Banki mogą bowiem sztucznie zawyżać szacunkowe wartości transakcji by w ten sposób podwyższyć ten wskaźnik.
Czy można pozwać bank za WIBOR?
Coraz częściej wygłaszane są tezy porównujące WIBOR w kredytach złotowych do franków w kredytach frankowych. Do sądów trafia coraz więcej pozwów WIBOR. WIBOR stanowi postanowienie niedozwolone (abuzywne), co oznacza, że kształtuje prawa i obowiązki konsumenta w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami oraz rażąco narusza jego interesy. Zakwestionowanie umowy kredytu złotówkowego w procesie sądowym może spowodować unieważnienie takiej umowy lub doprowadzić do tego, że umowa kredytu będzie dalej wykonywana, lecz bez wskaźnika WIBOR. Jeżeli wyeliminujemy z umowy WIBOR, to kredyt staje się kredytem ze stałym oprocentowaniem złożonym wyłącznie z marży banku. Usunięcie wskaźnika WIBOR z umowy kredytu wpłynie na zmniejszenie raty kredytowej.
Autor: radca prawny Karolina Marczak, nr wpisu LB-2649
