TSUE to inaczej Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej, czyli potocznie mówiąc sąd europejski. Siedziba TSUE znajduje się w Luksemburgu. Trybunał powstał w roku 1952 i działa nieprzerwanie do dzisiaj.
Zobacz również: Frankowicze znowu górą – wyrok TSUE z 7 grudnia 2023 roku!
Czym zajmuje się TSUE (Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej)?
Najprościej mówiąc do zadań TSUE należy stanie na straży jednolitej wykładni prawa Unii Europejskiej oraz przestrzeganie tego prawa przez kraje i instytucje wchodzące w skład Unii Europejskiej.
TSUE orzeka w zakresie spraw, co do których zbadania wpłynął stosowny wniosek. Do najczęściej analizowanych spraw należą:
- dbanie o jednolitą wykładnię prawa europejskiego we wszystkich sądach UE;
- postępowania wszczynane na skutek nieprzestrzegania przez rządy państw UE przepisów prawa;
- skargi o stwierdzenie nieważności dotyczące unieważnienia aktów prawnych sprzecznych z traktatami Unii Europejskiej lub prawami podstawowymi;
- skargi na bezczynności organów UE w tym Parlamentu Europejskiego, Komisji Europejskiej, czy Rady Europejskiej;
- roszczenia odszkodowawcze w związku ze szkodą osoby fizycznej, czy przedsiębiorcy spowodowanymi działaniami lub bezczynnością urzędników i organów UE.
Kto wchodzi w skład TSUE?
Skoro wiemy już czym zajmuje się TSUE warto byłoby również zapoznać się ze strukturą organizacyjną tej instytucji i odpowiedzieć sobie na pytanie kto wchodzi w skład TSUE.
Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej składa się z dwóch organów sądowych. Pierwszym z nich jest Trybunał Sprawiedliwości. Do jego podstawowych zadań należy rozpoznawanie wniosków o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym oraz niektórych skarg i odwołań.
Drugim z organów jest Sąd, który wydaje orzeczenia w zakresie spraw stwierdzenie nieważności, w praktyce głównie z zakresu prawa konkurencji, handlu, rolnictwa i znaków towarowych.
W skład trybunału wchodzi 27 sędziów – po jednym z każdego kraju członkowskiego UE oraz 11 rzeczników generalnych. Osoby, które mogą ubiegać się o stanowisko sędziego albo rzecznika generalnego muszą w krajach swojego pochodzenia spełnić wymagania stawiane dla osób piastujących najwyższe stanowiska sędziowskie lub też być uznanymi za najwybitniejszych przedstawicieli doktryny prawniczej. Zarówno sędziowie, jak i rzecznicy generalni wybierani są na kadencję wynoszącą 6 lat, która może być odnawialna. Sędziowie wybierają spośród siebie prezesa, na kadencję 3 lat.
Kto stoi na czele TSUE?
W strukturze Trybunału Sprawiedliwości możemy wyróżnić następujące pozycje:
- Prezes
- Izby – w składzie 3- lub 5-osobowym
- Wielka Izba – w składzie 15 sędziów, której przewodniczy Prezes Trybunału
- plenum
- kancelaria pod kierownictwem Kanclerza (sekretarza)
- kolegium rzeczników.
Ile trwa kadencja prezesa TSUE?
Członkowie Trybunału wybierają spośród siebie prezesa i wiceprezesa. Kadencja prezesa (jak i wiceprezesa) trwa trzy lata. Przy czym kadencja ta może być odnawialna.
Wyroki TSUE
Na przestrzeni lat TSUE wielokrotnie wydawał wyroki w sprawie Polski. Orzeczenia w TSUE w sprawach frankowych są prokonsumenckie. Najbardziej znanym i z pewnością najistotniejszym wyrokiem TSUE w sprawie frankowej było orzeczenie o sygn. C-260/18 z dnia 3 października 2019 r. – tzw. wyrok w sprawie Dziubak. Wyrok ten rzucił zupełnie nowe światło na sprawę kredytów frankowych i umożliwił kredytobiorcom skuteczne pozywanie banków o unieważnienie umowy kredytu.
Po wyroku w sprawie Dziubak, TSUE niejednokrotnie jeszcze orzekało w sprawach związanych z kredytami frankowymi. Każdorazowo orzeczenia te miały istotny wpływ na sytuację kredytobiorców frankowych w Polsce. Przykładem takiego wyroku może być orzeczenie z 8 września 2022 r. dotyczące trzech połączonych spraw C-80/21, C-81/21 oraz C-82/21. W wyroku, TSUE korzystnie dla frankowiczów, rozstrzygnął o trzech istotnych orzeczeniach. TSUE wskazał po pierwsze, że abuzywne klauzule dotyczące przeliczania kursu franka szwajcarskiego nie mogą zostać naprawione poprzez wpisanie w ich miejsce postanowień o zastosowaniu kursu średniego NBP. Po drugie TSUE opowiedział się za tym, że nie można w miejsce nieuczciwego postanowienia umownego wprowadzać przepisów dyspozytywnych prawa krajowego o charakterze ogólnym. I wreszcie po trzecie TSUE wskazał, że bieg terminu przedawnienia roszczeń kredytobiorcy rozpoczyna się nie w dacie zawarcia umowy kredytowej, ale dopiero po tym gdy kredytobiorca dowiedział się, że przysługuje mu możliwość pozwania banku z uwagi na umowne niedozwolone postanowienia.
Warto wspomnieć także o wyroku TSUE z dnia 16 marca 2023 r. sygn. C-6/22 dotyczącym spraw frankowych. W sprawie tej TSUE orzekał o zasadach rozliczenia pomiędzy bankiem a kredytobiorcą w wypadku unieważnienia umowy kredytowej. TSUE orzekł m.in. że po unieważnieniu umowy kredytu frankowego, rozliczenie między bankiem a kredytobiorcą musi odbyć się z uwzględnieniem unijnych przepisów. Oznacza to, że co prawda sytuację prawną po stwierdzeniu nieważności kredytu frankowego, zdaniem TSUE, regulować powinny przepisy krajowe, to jednak muszą one uwzględniać zasady wynikające z dyrektywy unijnej nr 93/13. TSUE wskazał, że regulacje prawne na poziomie krajowego ustawodawcy powinny mieć na celu doprowadzenie do takiej sytuacji, w której kredytobiorca znalazłby się gdyby zawarł umowę nie obarczoną klauzulami abuzywnymi. Wielu przedstawicieli środowisk prawniczych podkreśla, że orzeczenie to stawia pod dużym znakiem zapytania roszczenia banków związane m.in. z waloryzacją wynagrodzenia za korzystanie z kwoty kredytu.
Wyroki TSUE dostarczają wielu mocnych argumentów w sprawach frankowych. Sądy polskie w wyrokach wielokrotnie się do nich odwołują.
Autor: radca prawny Maciej Fiedorowicz WA-15162
