Jednym z warunków zawarcia umowy kredytu jest posiadanie wkładu własnego, czyli sumy pieniędzy, którą bank wymaga od kredytobiorcy na poczet zaciągnięcia kredytu hipotecznego. Wymóg ubezpieczenia wkładu własnego stosowany był przez większość polskich banków również w kredytach frankowych.
Dla osób, które nie posiadały wkładu własnego, korzystne wydawało się ubezpieczenie wkładu własnego. Na czym polega ubezpieczenie wkładu własnego? Czy ubezpieczenie wkładu własnego jest legalne? Jak otrzymać zwrot ubezpieczenia wkładu własnego?
Na czym polega ubezpieczenie wkładu własnego?
Ubezpieczenie wkładu własnego to jeden z rodzajów zabezpieczenia banku udzielającego kredyt hipoteczny osobom nieposiadającym wystarczającego wkładu własnego. Wysokość wkładu własnego powinna wynosić 20% wartości nieruchomości.
Ubezpieczenie niskiego wkładu polega na tym, że ubezpieczyciel ponosi odpowiedzialność za np. 20% zobowiązania kredytobiorcy. W sytuacji zaprzestania spłaty kredytu przez kredytobiorcę i wypowiedzenia umowy kredytu, bank posiada 80% wierzytelności względem kredytobiorcy oraz 20% wierzytelności względem ubezpieczyciela.
O wysokości ubezpieczenia wkładu własnego decyduje każdy bank samodzielnie. W każdym z nich wysokość ubezpieczenia wkładu może znacząco się różnić.
Ubezpieczenie wkładu własnego było proponowane przez doradców kredytowych w sytuacji, gdy klient nie miał własnych oszczędności albo wolał je przeznaczyć na wyposażenie lub remont kupowanego mieszkania. Niski wkład własny umożliwiał więc zaciągnięcie kredytu bez posiadania oszczędności.
Wskazuje się, że ubezpieczenie wkładu własnego nie jest ubezpieczeniem zgodnym z definicją. Ubezpieczenie powinno być umową wzajemną – jedna strona płaci składkę, a w zamian druga strona udziela jej ochrony ubezpieczeniowej. Z kolei w ubezpieczeniu wkładu własnego kredytobiorca płaci składki a ubezpieczonym i uposażonym jest bank.
Ubezpieczenie wkładu własnego a klauzula niedozwolona
Ubezpieczenie wkładu własnego nosi znamiona klauzuli niedozwolonej. Zawarte są w nim postanowienia, rażąco naruszające interesy klienta. Dlaczego ubezpieczenie wkładu własnego jest nielegalne? Poniżej przykłady:
- klienci nie mieli wpływu na treść zawieranej umowy ubezpieczenia,
- klienci nie otrzymywali podstawowych informacji dotyczących warunków ubezpieczenia,
- klienci nie wiedzieli, że ubezpieczenie nie jest obowiązkowe,
- klienci nie mogli wybrać konkretnego ubezpieczyciela oraz czasu obowiązywania ubezpieczenia,
- w przypadku kredytów frankowych, banki pobierane kwoty składki przeliczały według własnego kursu franka szwajcarskiego, co uniemożliwiało klientom dokładne oszacowanie wysokości składek.
Zwrot ubezpieczenia wkładu własnego
W przypadku uznania przez sąd postanowienia dotyczącego ubezpieczenia wkładu własnego za klauzulę niedozwoloną, kredytobiorcy przysługuje roszczenie o zwrot wpłaconych składek na ubezpieczenie, a także należnych odsetek. Umowa staje się bowiem bezskuteczna od momentu jej podpisania.
Niesłusznie naliczane odsetki – co warto wiedzieć
Kredytobiorca prócz zwrotu uiszczonych składek na ubezpieczenie wkładu własnego może żądać również odsetek. Termin naliczania odsetek z tytułu nienależnie pobranych składek na ubezpieczenie niskiego wkładu własnego należy liczyć od daty wskazanej w prawidłowo przygotowanym wezwaniu do banku, do dobrowolnego zwrotu nienależnie pobranych kosztów na ubezpieczenie wkładu własnego.
Termin przedawnienia roszczeń z tytułu wadliwej polisy ubezpieczenia niskiego wkładu własnego wynosi 10 lat, z kolei termin przedawnienia odsetek wynosi 3 lata.
Unieważnienie kredytu frankowe a ubezpieczenie wkładu własnego
Przed skierowaniem sprawy dotyczącej umowy kredytu we frankach szwajcarskich do sądu wielu frankowiczów zastanawia się, ile trwa sprawa frankowa oraz ile można zyskać na unieważnieniu lub odfrankowieniu kredytu frankowego.
W kwestii długości trwania sprawy frankowej obecnie zauważyć można, że sądy coraz sprawniej rozpatrują sprawy frankowe. Sprawa frankowa w sądzie pierwszej instancji trwa zazwyczaj około półtora roku, w drugiej instancji zaś około roku. Z kolei, aby obliczyć, ile kredytobiorca może zyskać, kierując sprawę do sądu można sprawdzić korzystając z kalkulatora frankowicza.
Wnosząc powództwo do sądu o unieważnienie kredytu frankowego lub odfrankowienie kredytu zasadnym jest również żądanie zwrotu składek opłaconych z tytułu ubezpieczenia wkładu własnego.
Jeżeli roszczenie kredytobiorcy zawiera żądanie zwrotu opłat poniesionych z tytułu ubezpieczenia niskiego wkładu własnego, pytania i odpowiedzi na rozprawie frankowej dotyczyć będą również ubezpieczenia wkładu własnego.
Ubezpieczenie wkładu własnego zawartego w umowie kredytu we frankach szwajcarskich zależało od wysokości wkładu własnego, który z kolei był zależny od zmiennego kursu franka szwajcarskiego. Zawierając umowę kredytu frankowego, kredytobiorca powinien zostać poinformowany o możliwości zmiany wysokości wkładu własnego i ryzyku kursowym. Dodatkowo powinien otrzymać wyjaśnienia na jakiej podstawie i w jaki sposób, wysokość poszczególnych składek ubezpieczenia niskiego wkładu własnego będzie obliczana. A jeżeli posiadasz w umowie niski wkład własny, warto przyjrzeć się jej dokładniej.
Na rozprawie sąd z pewnością zapyta kredytobiorcę, czy miał on możliwość zapoznania się z projektem umowy, czy mógł negocjować jej warunki oraz czy jej treść została z nim uzgodniona. W przypadku roszczenia o zwrot ubezpieczenia wkładu własnego sąd może zapytać kredytobiorcę również o to:
- czy mógł zawrzeć umowę kredytową z wyłączeniem zapisów dotyczących ubezpieczenia niskiego wkładu własnego,
- czy przedstawiono mu, w jaki sposób bank ustalać będzie kursy walut, by obliczyć wysokość raty kredytu i jaki będzie mieć to wpływ na wysokość składki ubezpieczenia,
- czy bank wyjaśnił jakie czynniki będą mieć wpływ na wysokość składki ubezpieczenia,
- czy bank poinformował, że kursy walut stosowane przez bank do ustalenia poszczególnych rat kredytu i wysokości ich spłaty, są mniej korzystne od rynkowych.
- czy w momencie podpisania umowy kredytobiorca znał kwotę składki ubezpieczenia do zapłaty,
- czy w momencie podpisania umowy kredytobiorca znał kurs, według którego obliczona miała zostać kwota kredytu w momencie jego wypłaty,
- czy bank przedstawił wzór umowy ubezpieczenia, którą następnie zawarł z ubezpieczycielem,
- czy bank poinformował kredytobiorcę o okoliczności, że to bank jest objęty ochroną płynącą z umowy ubezpieczenia,
- czy bank wyjaśnił jakie okoliczności muszą zaistnieć, by ubezpieczyciel wypłacił kwotę ubezpieczenia.
autor: radca prawny Maciej Fiedorowicz WA-15162
