Sąd Najwyższy w dniu 7 maja 2021 r. wydał uchwałę w sprawie pod sygn. III CZP 6/21. W treści uchwały III CZP 6/21 Sąd Najwyższy opowiedział się za koncepcją tzw. bezskuteczności zawieszonej umów kredytowych zawierających klauzule niedozwolone. Tłumacząc najprościej koncepcja ta mówi, że na kredytobiorców frankowych został nałożony obowiązek złożenia oświadczenia o tym, że żądają unieważnienia umowy kredytu frankowego z bankiem. Wymóg ten jest o tyle istotny, że bez złożenia takiego oświadczenia roszczenie kredytobiorcy o unieważnienie kredytu nie stanie się wymagalne.
Pewne wątpliwości budzi fakt, w którym momencie najwcześniej kredytobiorca frankowy może złożyć tego rodzaju oświadczenie wobec banku. Przeważająca liczba prawników oraz dominująca linia orzecznicza sądów wskazuje, że oświadczenie takie można złożyć w pozwie, jak i w toku procesu, a nawet wysyłając do banku przedsądowe wezwanie do zapłaty – zwrotu nienależnie pobranych środków.
Efektem wydania uchwały III CZP 6/21 jest przyjęcie, że roszczenie o unieważnienie umowy staje się wymagalne dopiero z dniem złożenia stosownego oświadczenia przez kredytobiorcę. Jest to istotne gdyż od daty wymagalności uzależniona jest data początkowa, od której naliczać można odsetki od banku z tytułu zwrotu nienależnie pobranych od kredytobiorcy świadczeń.
Warto w tym miejscu zaznaczyć, że uchwała III CZP 6/21 wydana została w składzie siedmiu sędziów SN, co oznacza, że ma moc zasady prawnej, a jej treść wiąże inne sądy orzekające w sprawach, do których uchwała ta może mieć zastosowanie.
Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 28 kwietnia 2022 r. III CZP 40/22
Innym przykładem ważnego z punktu widzenia kredytobiorców frankowych orzeczeń Sądu Najwyższego jest uchwała z dnia 28 kwietnia 2022 r. sygn. III CZP 40/22. Z treści uchwały III CZP 40/22 wynika, że sprzeczne z naturą stosunku prawnego kredytu indeksowanego do waluty obcej są postanowienia, w których kredytodawca jest upoważniony do jednostronnego oznaczenia kursu waluty właściwej do wyliczenia wysokości zobowiązania kredytobiorcy oraz ustalenia wysokości rat kredytu, jeżeli z treści stosunku prawnego nie wynikają obiektywne i weryfikowalne kryteria oznaczenia tego kursu. Postanowienia takie, jeśli spełniają kryteria uznania ich za niedozwolone postanowienia umowne, nie są nieważne, lecz nie wiążą konsumenta w rozumieniu art. 3851 KC.
Starając się zwięźle wytłumaczyć sens uchwały III CZP 40/22 z dnia 28 kwietnia 2022 r. można wskazać, że zgodnie ze stanowiskiem w niej zawartym postanowienia umów kredytów frankowych, z których wynika, że to bank określa kurs franka, nie wskazując przy tym na jakich obiektywnych przesłankach będzie się opierał, są nieważne. W efekcie kredytobiorcy, którzy zawarli umowy kredytu we frankach szwajcarskich, w których znajdują się tego rodzaju postanowienia mają duże szanse na wygranie sprawy o unieważnienie umowy kredytowej.
Postanowienie SN z dnia 2 września 2021 r. w sprawie III CZP 11/21
Obecnie wielu kredytobiorców czeka również na rozstrzygnięcie sprawy III CZP 11/21, która od dłuższego czasu rozpatrywana jest przez SN. W sprawie III CZP 11/21 Sąd Najwyższy miał odpowiedzieć na pytania zadane przez Pierwszą Prezes SN, dotyczących przede wszystkim skutków stwierdzenia postanowienia dotyczące przeliczeń walutowych zamieszczonych w umowach kredytów wyrażanych w walucie obcej mają charakter niedozwolony. Wynik tej sprawy miał istotne znaczenie tak dla kredytobiorców frankowych, jak i banków.
W dniu 2 września 2021 r. Sąd Najwyższy, zamiast oczekiwanego orzeczenia merytorycznego, zwrócił się do TSUE z pytaniem prejudycjalnym odnośnie prawidłowości powoływania niektórych spośród sędziów. Tym samym na rozstrzygnięcie w sprawie III CZP 11/21 (obecnie rozpatrywana pod sygnaturą III CZP 25/22) przyjdzie nam poczekać do momentu wypowiedzenia się przez TSUE odnośnie zadanych pytań prejudycjalnych.
Autor: radca prawny Maciej Fiedorowicz, nr wpisu WA-15162
