W 2024 r., tak samo jak w poprzednich paru latach, sądy orzekały niemal jednomyślnie na rzecz kredytobiorców frankowych. Zdecydowana większość, bo ponad 95% spraw przed sądami pierwszej instancji kończyła się wygraną frankowiczów i unieważnieniem umowy kredytu CHF. Analiza klauzul w kredytach frankowych nie budzi wątpliwości sądów, które uznają, że umowy frankowe powinny być wycofane z obrotu prawnego, jako naruszające interesy konsumentów.
Coraz więcej osób zastanawia się, czy unieważnienie dotyczy całej umowy, a może jednak fragmentaryczne unieważnienia umów również są możliwe do wywalczenia przed sądem? Czy sąd może unieważnić tylko fragment umowy kredytowej? W dzisiejszym wpisie odpowiemy sobie na to właśnie pytanie. Przy okazji pochylimy się nad takimi tematami jak to jak wyglądają decyzje sądów w sprawie części umowy, na czym w praktyce polega usuwanie niezgodnych zapisów z umowy kredytu CHF, czy jaki wpływ mają klauzule niedozwolone w umowach na ważność samego kredytu.
Jakie skutki ma częściowe unieważnienie umowy?
Na wstępie trzeba podkreślić, że unieważnienie dotyczy całej umowy. Wyrokiem stwierdzającym nieważność umowy kredytowej sąd orzeka o tym, że cała umowa jest nieważna. W tym sensie więc częściowe unieważnienie umowy kredytowej jest niemożliwe. Teoretycznie jednak możliwym jest, było to praktykowane zwłaszcza kilka lat temu, usunięcie z umowy postanowień o CHF i przekształcenie umowy w umowę złotówkową. W pewnym uproszczeniu występuje wtedy unieważnienie części umowy kredytowej, ale w praktyce nie jest to unieważnienie, a fragmentaryczne zmiany umowy kredytowej, w tym wypadku tzw. odfrankowienie kredytu.
Odfrankowienie umowy kredytu frankowego to jedno z roszczeń zgłaszane w pozwie frankowym. W wypadku uwzględnienia roszczenia o odfrankowienie, umowa kredytowa dalej uznawana jest za ważną i obowiązującą. Zmienia się natomiast jej charakter. Na skutek odfrankowienia, sąd usuwa z treści umowy kredytowej postanowienia o franku szwajcarskim, które uznaje za niedozwolone. Postanowienia te są zastępowane innymi, w efekcie których kredyt traktowany jest kredyt złotówkowy, ale oparty o korzystną stopę referencyjną – LIBOR.
Z reguły odfrankowienie kredytu jest znacznie mniej korzystne niż jego unieważnienie. To właśnie dlatego żądanie odfrankowienia z reguły jest roszczeniem ewentualnym, tzn. takim, które sąd uwzględnia dopiero gdy uzna, że dana umowa kredytowa nie może zostać unieważniona.
Wadą odfrankowienia jest, że nie prowadzi do zakończenia istnienia stosunku zobowiązaniowego. Umowa kredytowa w wyniku odfrankowienia dalej obowiązuje, a kredytobiorca dalej musi spłacać kredyt. Z pewnością jednak wątpliwościom, że warunki spłaty kredytu po odfrankowieniu są znacznie korzystniejsze niż przy umowie frankowej w pierwotnym brzmieniu.
Czy klauzule abuzywne są podstawą do unieważnienia części umowy?
Klauzule abuzywne w kredytach obecnie stanowią podstawę do unieważnienia całości umowy kredytowej. Potwierdza to bogate orzecznictwo tak sądów krajowych, jak i TSUE. W efekcie unieważnienia umowy kredytowej kredytobiorca otrzymuje od banku wszystko to co wpłacił w związku z kredytem. Sam musi zwrócić jedynie czysty kapitał kredytu. Jest to niezwykle korzystne rozwiązanie.
Jak sądy rozstrzygają sprawy częściowego unieważnienia kredytów?
Roszczenia o odfrankowienie zgłaszane są z tzw. „ostrożności procesowej” jedynie na wypadek oddalenia powództwa o unieważnienie kredytu frankowego. W przeszłości jednak roszczenia te dominowały w orzecznictwie polskich sądów i przez wielu uznawane były za niezwykle korzystne dla kredytobiorców.
Obecnie jednak roszczenia o odfrankowienie zostały zastąpione roszczeniami o unieważnienie umowy kredytu. W wypadku orzeczenia zgodnie z takim żądaniem kredytobiorca może zyskać znacznie więcej korzyści. Tym samym odfrankowienie nie jest już w praktyce zasądzane przez sądy, co powinno cieszyć frankowiczów, gdyż w wyniku unieważnienia całej umowy, umowa taka przestaje w ogóle ich wiązać.
Jak unieważnić umowę frankową?
Jak zostało już wyżej wskazane, obecnie roszczenie o odfrankowienie jest już rzadko zasądzane. Dużo bardziej opłacalnym jest bowiem unieważnienie całej umowy. Kancelaria frankowa Frejowski CHF od wielu lat świadczy profesjonalną obsługę prawną w sporach z zakresu prawa bankowego, w tym w sprawach o unieważnienie kredytu frankowego. Obecne niezwykle korzystne dla kredytobiorców orzecznictwo sprawia, że 95% spraw przeciwko bankom wygrywają frankowicze.
Każdy zainteresowany może w prosty sposób wyliczyć orientacyjną wartość przysługującego mu roszczenia. W tym celu pomocnym jest bezpłatny i łatwy w obsłudze kalkulator frankowy.
Autor: radca prawny Maciej Fiedorowicz, nr wpisu WA-15162
