Od dłuższego już czas, z miesiąca na miesiąc, do sądów wpływa coraz więcej spraw z powództwa kredytobiorców frankowych. Zdecydowana większość z nich (ponad 95%) kończy się rozstrzygnięciem na korzyść frankowiczów, a w dużej mierze za takie statystyki zasługę należy przypisać kancelariom frankowym świadczącym pomoc w sprawach przeciwko bankom. Spośród tych wyroków natomiast istotny procent stanowią orzeczenia stwierdzające nieważność umowy kredytu frankowego. Kredytobiorcy, którzy chcieliby wstępnie wyliczyć wartość swojego roszczenia o unieważnienie kredytu, mogą skorzystać z prostego w obsłudze kalkulatora frankowego.
W związku z wyrokami w przedmiocie stwierdzenia nieważności kredytu, coraz częściej słyszy się głosy banków, że w przypadku takiego rozstrzygnięcia, bank może domagać się waloryzacji kwoty wypłaconego kapitału w związku z unieważnieniem kredytu we frankach. Frankowicze waloryzacja to od mniej więcej roku jeden z budzących większe emocje tematów. Czy oczekiwania banków co do waloryzacji przy zwrocie kapitału są jednak zasadne? Czy przed roszczeniami banków można się bronić, a może warto rozważyć wcześniejszą spłatę kapitału kredytu?
Waloryzacja kredytu we frankach – co to?
Wiele osób z pewnością zadaje sobie pytanie waloryzacja co to znaczy? Waloryzacja kapitału CHF to proces dostosowania wartości pieniądza do bieżących warunków rynkowych. Kredyt frankowy waloryzacja polega na dostosowaniu wartości kapitału do zmieniających się warunków gospodarczych, finansowych lub inflacyjnych.
Czym więc jest waloryzacja i jak miałaby wpływać na frankowiczów?
Waloryzacja kredytu to urealnienie kwoty kredytu. Najprościej posłużyć się przykładem. Otóż kilkanaście lat temu 400.000 zł pozwalało na zakup całkiem sporego mieszkania, w dogodnym punkcie w dużym mieście. Obecnie jest to niemożliwe. To 400.000 zł ma zupełnie inną wartość. Uznanie przez sądy waloryzacji kapitału kredytu oznaczałoby, że frankowicze musieli oddać więcej aniżeli udostępniony im kapitał kredytu. Na szczęście taki scenariusz wydaje się być obecnie nierealny.
Czy bankom należy się waloryzacja kredytów we frankach?
Bankom nie należy się waloryzacja kredytów frankowych. W tym miejscu wskazać należy, żewyrok TSUE z dnia 15 czerwca 2023 r. w sprawie C-520/21 jednoznacznie przesądził wszelkie wątpliwości dotyczące roszczeń banków względem frankowiczów z tytułu stwierdzenia nieważności umowy kredytowej. Trybunał wyraźnie wskazał, że Dyrektywa 93/13 stoi na przeszkodzie, aby instytucja finansowa żądała od kredytobiorcy rekompensaty innej niż zwrot udostępnionego kapitału.
Ile wynosi waloryzacja kapitału w przypadku kredytów frankowych?
Waloryzacja kapitału franki w przypadku rozliczenia z bankiem po unieważnieniu umowy może wynosić od jednej trzeciej do jednej piątej jego wartości. Waloryzację CHF banki motywują poniesionymi kosztami oraz rosnącą inflacją, przez co wartość środków udzielonych kredytobiorcy znacząco zmalała.
Z uwagi na styczniowe, korzystne dla frankowiczów, orzeczenie TSUE C-488/23, wydaje się, że problem związany z roszczeniami banków o waloryzację w 2024 r. nie powinien stanowić problemu dla frankowiczów. Przypomnijmy, że w wyroku z 12 stycznia 2024 r. TSUE wskazał, że banki nie mają prawa waloryzować roszczenia o zwrot kapitału.
Waloryzacja kredytu we frankach – wyrok SO w Warszawie XXV C 1039/20
W dniu 14 lutego 2020 r. Sąd Okręgowy w Warszawie w sprawie o sygn. XXV C 1039/20 wydał zaskakujący dla wielu wyrok, w którym zasądził od kredytobiorców na rzecz banku zwaloryzowaną kwotę kapitału po unieważnieniu kredytu. W ustnych motywach rozstrzygnięcia sąd wskazał, że zwrócenie bankowi zwaloryzowanego kapitału jest zgodne z wymogami dyrektywy unijnej 93/13 i prowadzi do sytuacji, w której przywrócony zostaje stan sprzed zawarcia umowy.
W tym miejscu warto przywołać wyrok TSUE z dnia 16 marca 2023 r. sygn. akt C-6/22. W sprawie tej TSUE orzekł o zasadach rozliczenia pomiędzy bankiem, a kredytobiorcą w wypadku unieważnienia umowy kredytowej. TSUE orzekł m.in. że po unieważnieniu umowy kredytu frankowego, rozliczenie między bankiem a kredytobiorcą musi odbyć się z uwzględnieniem unijnych przepisów. TSUE wskazał, że regulacje prawne na poziomie krajowego ustawodawcy powinny mieć na celu doprowadzenie do takiej sytuacji, w której kredytobiorca znalazłby się gdyby zawarł umowę nie obarczoną klauzulami abuzywnymi.
Przede wszystkim jednak wyrokiem z dnia 15 czerwca 2023 r. w sprawie C-520/21 Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej jednoznacznie przesądził wszelkie wątpliwości dotyczące roszczeń banków względem frankowiczów z tytułu stwierdzenia nieważności umowy kredytowej. Dyrektywa 93/13 stoi na przeszkodzie, aby instytucja finansowa żądała od kredytobiorcy rekompensaty innej niż zwrot udostępnionego kapitału.
Autor: radca prawny Maciej Fiedorowicz, nr wpisu WA-15162
Źródła:
- Wyrok TSUE z dnia 15 czerwca 2023 r., sygn. akt C-520/21,
- Wyrok TSUE z dnia 16 marca 2023 r., sygn. akt C-6/22,
- Wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 14 lutego 2020 r., sygn. akt XXV C 1039/20,
- Dyrektywa Rady 93/13/EWG z dnia 5 kwietnia 1993 r. w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich.
