Pojęcie kredytu indeksowanego zyskało na popularności dzięki kredytom frankowym. Znaczna część umów frankowych to właśnie umowy kredytu indeksowanego. Warto podkreślić, że umowy kredytów indeksowanych niekoniecznie powiązane są wyłącznie z walutą franka szwajcarskiego, ale także innymi walutami jak euro czy dolar. Co oznacza, że kredyt jest indeksowany i czy istnieje możliwość ustalenia nieważności takiego kredytu?
Co to znaczy, że kredyt jest indeksowany?
Kredyt indeksowany to kredyt, w którym kwota kredytu wyrażona jest w złotych polskich. Jednak przy wypłacie kredytu kwota kredytu przeliczana jest na walutę obcą, do której kredyt został indeksowany, po kursie waluty w konkretnym dniu. Końcowo kredytobiorcy wypłacana jest kwota w złotówkach. Przy kredycie indeksowanym kredytobiorca wie, ile dokładnie pieniędzy otrzyma. Jednak wysokość rat oraz całość zobowiązania pozostaje uzależniona od bieżącego kursu waluty.
Należy wskazać, że spłacając raty kredytu w złotych, każda rata kredytobiorcy przeliczana jest na franki szwajcarskie według kursu sprzedaży CHF obowiązującego w danym banku w dniu spłaty. Natomiast wypłata kredytu następowała po niższym kursie kupna. Kredyt indeksowany wiąże się z ryzykiem kursowym.
Co jest nie tak z kredytami indeksowanymi we franku?
Istnieje wiele argumentów za uznaniem umów kredytów indeksowanych do franka szwajcarskiego za wadliwe. Jednym z nich jest brak równowagi stron umowy i możliwość jednostronnego wpływania przez bank na całość zobowiązania kredytobiorcy. Wysokość rat kredytu w kredytach indeksowanych w przypadku umów kredytów frankowych zazwyczaj ustalana jest w oparciu o aktualny kurs waluty obcej, pochodzący z tabeli tworzonej przez bank. W umowach kredytów frankowych brak było jednak określenia, jakimi kryteriami kieruje się bank, ustalając kursy w swojej tabeli. Stąd też bank ma w tym zakresie całkowitą dowolność i tym samym mógł wpływać na wysokość zobowiązania kredytobiorcy.
Ponadto, kolejne nieprawidłowości dotyczą procesu udzielania kredytu, a konkretnie braku właściwego wywiązania się przez bank z obowiązku informacyjnego wobec konsumenta. Kredytobiorca musi zostać jasno poinformowany, że podpisując umowę kredytu w obcej walucie, ponosi pewne ryzyko kursowe, które z ekonomicznego punktu widzenia może okazać się dla niego trudne do udźwignięcia.
Co z kredytami indeksowanymi do franka?
Przed sądami zostały rozstrzygnięte już setki spraw związanych z kredytami indeksowanymi do franka szwajcarskiego. Orzeczenia sądów są obecnie korzystne dla frankowiczów. Sądy ustalają, że umowy kredytów indeksowanych do CHF są nieważne. Wskazać należy, że niemal wszystkie banki oferowały kilkanaście lat temu kredytu indeksowane do waluty obcej (np. CHF, EUR, USD) albo kredyty denominowane (które również są kredytami wadliwymi). Dlatego też jeżeli posiadasz kredyt frankowy to istnieje duże prawdopodobieństwo, że umowa kredytu zawiera postanowienia niedozwolone i istnieje możliwość jej unieważnienia.
Jak unieważnić umowę o kredyt indeksowany?
Aby unieważnić umowę kredytu indeksowanego, należy złożyć do sądu pozew przeciwko bankowi. W pozwie należy wnieść o ustalenie nieważności umowy kredytu, a także o zapłatę wszelkich wpłaconych przez kredytobiorcę do banku świadczeń. Jeżeli sąd ustali, że umowa kredytu jest nieważna, to bank będzie musiał zwrócić kredytobiorcy wpłacane raty kredytu i inne koszty, a kredytobiorca będzie musiał zwrócić do banku udostępniony kapitał. W wielu przypadkach okazuje się, że kredytobiorcy przez lata spłacili już udostępnioną im kwotę kredytu, zatem w ogólnym rozrachunku to bank będzie musiał zwrócić im pieniądze.
Autor: radca prawny Maciej Fiedorowicz, nr wpisu WA-15162